De klassieke musicus wordt omgeven door traditie. Dat zorgt voor een rijke voedingsbodem maar staat vernieuwing soms in de weg. Dat ene koorlid met een tablet in z’n handen valt niet per se in positieve zin op.

Waar de schoen wringt bij technologie en muziek is vaak de betrouwbaarheid. Het rampscenario is technologie die plotseling de geest geeft midden in een concert. Wat dan? Reden genoeg voor velen om technologie voorlopig nog maar te mijden.

Apple-producten zijn sterk vertegenwoordigd in de muziekwereld, maar Android-producten zijn altijd goedkoper, hebben een grotere kans open-source te zijn en zijn, mijns inziens, vaak beter. (Ik ben geen fan van Apple. Misschien schrijf ik daar later meer over, maar hier staan al een aantal goede argumenten.) In dit artikel heb ik het dus over Android-tablets.

Een tablet uitkiezen

Let wel: tablets. Elke tablet een iPad noemen is een beetje als elke spelcomputer een Nintendo noemen. Kan je doen, maar het dateert je wel een beetje.

Het interessante van tablets voor musici is natuurlijk voornamelijk de mogelijkheid om de tablet voor bladmuziek te gebruiken. Scheelt printpapier, daarmee bomen en het milieu, en scheelt bovendien fysieke opslagruimte van al die bomen in je bladmuziekkast.

Let bij het uitkiezen van een tablet op deze dingen:

• Opslagmogelijkheid. Als je veel bladmuziek hebt kan het verstandig zijn te kijken naar een tablet met veel opslagruimte. Zeker ingescande bladmuziek in pdf-vorm kan snel oplopen qua bestandsgrootte, omdat dit feitelijk een serie afbeeldingen zijn, vaak op hoge resolutie, die in een pdf-bestand worden gegoten.

  

  Verzamelingen bladmuziek kunnen al snel groot worden.

  • Je kan overwegen een tablet te nemen met ruimte voor een sd-kaart. Dat kan het makkelijker maken gegevens met anderen te delen en nieuwe bladmuziek op de tablet te zetten. Bovendien kan je door meerdere sd-kaarten te gebruiken zelfs praktisch oneindige ruimte hebben voor meer bestanden (gezien die dingen zo klein zijn).
  • Voor toegevoegd praktisch nut kan je ook overwegen je bladmuziekvoorraad in de cloud op te slaan. Voordelen:
  1. Minder opslagruimte op de tablet nodig.
  2. Makkelijker om je bladmuziek met anderen te delen: het staat al online en je hoeft alleen nog maar een link te genereren.
  3. Bladmuziek is automatisch beschermd tegen falende opslagapparatuur.
  • Het nadeel is wel dat je afhankelijk bent van een internetverbinding voor de bladmuziek die je nog niet naar de harde schijf van je tablet hebt gedownload.
  • De klassieke cloud service is Dropbox, maar je kan ook kijken naar Mega of Google Drive, die beide ook uitstekend met Android werken.

De S-pen die bij sommige Samsung-tablets werkt. Niet bij mijn tablet, waar ik stiekem aardig van baal.

• Stylus-integratie. Sommige Android-tablets worden geleverd met een elektronische “actieve” stylus—een pen voor touch screens.
  • Hiermee kan je bijvoorbeeld op een knopje op de pen drukken om van functie te veranderen. Leuk, maar niet noodzakelijk.
  • Echter, wat zo’n pen écht onderscheidt van een “passieve” stylus is de zogenaamde palm rejection: de mogelijkheid je handpalm op het scherm te laten rusten terwijl je schrijft zonder dat het scherm de palm registreert. Dit maakt veel verschil bij het maken van aantekenen.

• Batterijgrootte. Je wilt koste wat kost vermijden dat je tablet tijdens een concert uitvalt door stroomgebrek. Een grote batterij kan hieraan bijdragen. Een externe power bank kan ook handig zijn om bij je te hebben voor noodgevallen.

• Bluetooth. Het is populair om een bluetooth-pedaal te gebruiken in combinatie met een tablet met bladmuziek. Als zanger heb ik het niet nodig, maar als je een instrument in je handen hebt heb je vaak geen handen over om op het scherm te tikken om de bladzijde om te slaan. En gezien je met de meeste tablets maar één pagina tegelijk op het scherm kan tonen moet je wel vaker omslaan dan met een boekje.
  • Let op de versie van Bluetooth in je tablet en het pedaal dat je koopt. Een hogere versie is altijd beter, want deze verbruikt minder stroom en heeft een betrouwbaardere verbinding. De allernieuwste versie is momenteel 5.1, maar versie 4.2 zou ook al lang betrouwbaar genoeg moeten zijn om een concert mee te kunnen geven zonder angst voor verbindingsverlies.

Mijn eigen Samsung Tab 10.5.

• Schermgrootte. Om bladmuziek die bedoeld is voor A4 (of groter!) goed te kunnen tonen is het belangrijk een tablet te nemen met een scherm dat groot genoeg is. Toch is een scherm met dezelfde afmetingen als A4 meestal niet nodig: goede apps om bladmuziek mee weer te geven kunnen de paginamarges automatisch van de muziek afsnijden, waardoor de noten uiteindelijk toch (bijna) even groot als op papier worden weergegeven.

  

  Bladmuziek op mijn tablet, met een bic-pen voor de schaal. Klik voor een grotere afbeelding.

  • Ik heb zelf een tablet van 10.5 inch (1200x1920 pixels), wat voor mij nèt groot genoeg is. De noten en tekst zijn vaak iets kleiner dan op papier, maar nog steeds goed leesbaar. Ik hou mijn tablet echter meestal in mijn handen en kan ’m dus makkelijk dichter bij mijn hoofd brengen. Als dat voor je instrument minder makkelijk gaat kan je overwegen te kijken voor een iets groter scherm, zodat de noten even groot als op papier worden.

Gebruik van de tablet

Ervaring wijst uit dat je er verstandig aan doet eerst in je eentje uitgebreid te oefenen met de tablet voor je hem in het openbaar bij repetities gebruikt. Op het moment dat je niet gelijk het goede knopje hebt gevonden zal je al snel zulke bemoedigende woorden horen als, “Zie je wel, het werkt toch maar zo-zo, zo’n tablet”, of “Kan je voor de volgende repetitie toch gewoon je bladmuziek uitprinten? Dit werkt duidelijk gewoon niet”. Zoals alle nieuwe technologie moet de tablet zichzelf nog bewijzen.

In een volgende blogpost (UPDATE 22-08-19: Vind deze blogpost hier) zal ik de essentiële Android-apps op een rijtje zetten voor de klassieke musicus. (Tipje van de sluier: Mobilesheets is wat mij betreft de beste bladmuziek-app voor Android.) Ook de oplossing die ik heb gevonden voor de tablet in een map voor bladmuziek zal ik in een andere post nader toelichten en mijn compensatie voor het gebrek aan palm rejection van mijn tablet.

Tip

Ongeacht welke app je gebruikt voor bladmuziek: het is aan te raden om eerst met een spreidende vingerbeweging in te zoomen op de plek waar je je aantekening wilt maken voordat je gaat schrijven. Dit maakt je aantekening veel preciezer.